मगर समुदायमा गरिने मृत्युुपछिको संस्कार।। Rituals done after death in the magar community. Episode-2

The customary of carrying the burden of grief, that is , the burden of a dead person, is carried by the son and siblings. After the death of a family member, it is customary for the sons of the family to bear the burden of grief. Shave hair by sons and siblings are a common practice in the Nepali society. However, even in Nepal, there are different customs according to the communities and places. The death rites of this video are customary in the funeral rites of the magar communities living on Rukum East district.The death rites of this place and community are foundto be a quite different. It is customary to stay in the house of the deceased on same day, three days, nine days or thirteen days without eating salt. i.e. called "Kiriya".After these days, it is customary for the family to perform " Suduri" to soothe the soul of the deceased. If left unmanaged, they can be left astray and loose the right path. "Suduri" in other words, it is customary to rise pigeons, donate and placed many different sweet dishes in the name of a death person at the river bank. It is believed that dead souls come to eat on the placed dishes in the form of insects or flies. Different dishes have to be placed by all the family members. After that, there is also a belief that, dead soul come to eat only on the placed dishes of his favourite persons. In "Suduri", villagers also have their own kind of support. After the family has calmed dead soul, it is customary to eat the dishes taking by other people together.Men can't go to that eating place. Only women have to go. Its history is found in the origin of maghe sankranti. All the people who have come "Suduri" have to be sent home with food and respect by the family of the deceased. Suduri's work has to be done especially by the people of daughter's in-laws i.e nephews. It is customary for them to distribute the deceased's clothes, belonginfs, alcohol and feta(a whit cloth which binds on thevheas) and take them to the house of main nephew with respect after playing instrument "Sehanai" परिवारको कोहि मान्छे अर्थात बुवा आमा, दाईभाई अथवा दिदीबहिनि कसैको मृत्यु भएपछि घरको छोरा मान्छेहरुले दुख बोक्ने अर्थात हुर्काएको भार उतार्ने चलन छ । छोरा र दाईभाईले कपाल कात्ने नेपालि समाजमा प्रचलित चलन नै हो । तर, नेपालमा पनि समुदाय र ठाउँ अनुसार फरक फरक चलनहरु छन । यो भिडियोको मृत्यु संस्कार रुकुम पुर्वमा बसोबास गर्ने मगर समुदायहरुको मृत्यु संस्कारमा गरिने चलन हो । यहाँका मगरहरुको दुख बोक्ने अर्थात भार उतार्ने चलन अलि फरक रहेको पाइन्छ । परिवारको बुवा आमा अर्थात दाईभाई दिदि बहिनि कोहि कसैको मृत्यु भयपछि बुवाको छोरी जोवाई अर्थात भान्जा पत्तिको आफ्न्तहरुले उल्तो बात कपाल काट्ने र सेतो कपडा ओदाउने अनि बुवाको माउलो पत्तिको आफ्न्तहरुले सुल्तो बात कपाल काटेर भान्जाहरुले लगाईदिएको सेतो कपडा फाल्ने र नयाँ टोपि, नयाँ फेता अनि छोरीहरुलाई नयाँ लुङ्गी ओदाई गाजा बाजा बजाई सम्मानका साथ उनीहरुको घरमा पुराउने चल्न छ । मृत्यु भएको घरमा सोहि दिन, तिन दिन, नौ दिन अथवा तेर दिन खाना नखाई क्रीया बस्ने चलन छ । सोहि समयमा नुन खान मिल्दैन । जब, दिन पुग्छ तब, माउलोहरुले खाना खुवाउने अर्थात नुन खुवाउने र सम्जाई बुजाई दुख बिर्साईदिने चलन छ । मृत्यु भएको सोहि दिन अथवा तिन दिन, नौ दिन अथवा तेर दिन पछि मृत्यु भएको आत्मालाई सान्त पार्न घर परिवारले सुद्री गर्ने चलन छ । सुदुरी गरिएन भने, घरको परिवारलाई फेरी पनि चोट लट्क लागने बिश्वास छ । सुदुरी ! अर्थात मरेको मान्छेको नाममा परेवा उदाउने, दान गर्ने, जुस्या हाल्ने र मिठो मिठो परिकार बनाई खोलाको किनारामा पुगेर खाने कुराहरु थाप्ने चलन छ । थापेको परिकारहरु खानलाई किरा फतेङग्राको रुपमा मृतआत्माले खान आउछ भन्ने बिश्वास छ । सोहि परिकारहरु परिवारको सबै सदस्यहरुले थाप्नु पर्ने हुन्छ । जिबित हुँदा उसको मन पर्ने मान्छे अर्थात उसलाई कसले धेरै माया गरेको थियो उसैले थापेको परिकारमा बसेर खान्छ भन्ने बिश्वास पनि छ । सुदुरीमा अन्य मान्छे अर्थात गाउँलेहरुको पनि सर सहयोग रहन्छ । परिवारले मृतआत्मालाई सान्त पारिसकेपछि अन्य मान्छेहरुले लिएको परिकारहरु मिलेर खाने चलन छ । त्यो खाने ठाउँमा पुरुष मान्छे जान पाइदैन । महिला मात्र जानु पर्ने हुन्छ । यसको इतिहास माघी सक्रान्तिको उत्पतिमा पाइन्छ । यता सुदुरीमा अाएको पुरुष महिला सबैलाई मृत्यु भएको घर परिवारले खाना खुवाएर सम्मानका साथ पठाउनु पर्ने हुन्छ । सुदुरीको काम काज बिशेष गरी छोरी जोवाई अर्थात भान्जा पत्तिको मान्छेहरुले गर्नुपर्ने हुन्छ । काम सकेपछि उनीहरुलाई मृत्यु भएको मान्छेको लत्ता कपडा, सरसामान, रक्सीअनि फेता बाँडेर गाजा बाजा बजाई सम्मानका साथ मुल भान्जाको घरमा पुराउने चलन छ।

Category